Kòman pou nou evite genyen coronavirus la?

Kisa pou nou fè pou nou pa pran nan  coronavirus.

Depi nan fen Desanm 2019 la, nou tande ravaj Coronavirus ap fè an Chin. Kounye a, viris la prèske gaye toupatou nan lemonn. Se yon viris ki transmèt pa plizyè fason. Fason ki pi kouran an se pa vwa respiratwa a. Men nou kapab pran li tou lè nou manyen yon bagay ki enfekte epi n'al met men nan bouch san nou pat lave men nou.

Men kèk konsèy pou nou swiv pou nou pa pran coronavirus:

1- lave men nou avèk dlo ak savon chak fwa nou pral manje;
Sa se youn nan premye prekosyon pou nou pran. Anvan nou manje, nou dwe lave men nou avè dlo ak savon pandan anviwon yon minit. Lave tout ti kwen ki ant dwèt yo, byen netwaye zong nou. Depi nou te nan lari, nou rantre lakay nou, menm si nou pa pral manje, nou sipoze lave men nou paske nou pa konnen nan moun nou bay lanmen yo, konbyen nan yo ki enfekte. Lè sa, n ap evite kontamine lakay nou avèk viris la.

2- lave fwi yo anvan nou manje yo;
Bouch nou se youn nan pòt rantre pou viris la, se sak fè nou dwe lave fwi yo oubyen nenpòt lòt bagay ki ka lave anvan nou manje yo.

3- kanpe a anviwon 2 mèt de tout moun kap estènye oubyen touse;
Lè yon moun touse oubyen estènye, gen yon seri de ti gout krache ki tèlman piti ke nou pa ka wè yo ki sot nan bouch moun nan. E si moun nan enfekte, lè sa, ti gout krache sa yo genyen viris la ladan yo. Si ou pre moun sa lè li estènye oubyen touse a, epi pandan wap respire, ou rale ti gout sa yo, wap tou enfekte tou. Se pou rezon sa ki fè moun yo mete kachnen yo.

4- evite mete men nan bouch, nan nen, nan je nou;
Kòm viris la tèlman piti, nou pa ka wèl ak je nou konsa. Se sak fè, lè yon bagay enfekte, nou pap ka konnen sa. Se pou rezon sa nou dwe evite mete men nan bouch nou, je nou, ak nen nou, paske nou pa konnen si nou pat touche yon bagay ki te enfekte. Li te ka yon pòt, yon kòb, yon telefòn, elatriye.

5- manje anpil fwi ak legim pou nou ranfòse sistèm iminitè nou.
Lè sistèm iminitè nou fèb, kò a vin pa ka lite kont yon seri de maladi. Se sistèm iminitè a ki defans kò nou. Pou nou ranfòse sistèm iminitè nou, nou dwe manje anpil fwi ak legim ki fre paske yo genyen vitamin C nan yo. Nou dwe fè egzèsis fizik tou.

Pa bliye, yon moun ka enfekte san li poko gen okenn sentòm ki manifeste. Sa ka pran plizyè jiska 14 jou depi yon moun te enfekte anvan li kòmanse gen sentòm ki endike ke li malad. Pandan tout peryòd sa, moun nan ka transmèt maladi a bay lòt moun ki bò kote l yo.

Pataje mesaj sa ak tout pwòch nou konsa nou va sove lavi yo. Se nou ki pou pwoteje tèt nou, nou pa bezwen ret tann leta, paske nou konnen jan ti peyi nou an ye deja. E nou pa bezwen konte sou èd lòt peyi paske, majorite peyi yo fèmen pòt yo pou peyi ki enfekte yo.

Read More

Kò nou

Yo souvan konpare kò nou ak yon machin, men pa gen okenn machin machin nan mond lan ki travay efikasman menm jan ak kò nou. Malgre syantifik yo ap etidye kò nou depi plizyè syèk, yo poko janm fin konprann fonksyònman kò a.

Kò a konpoze de plizyè sistèm. Pami sistèm sa yo, nou jwenn:

Sistèm sikilatwa ki responsab pou fè san sikile nan tout kò an;

Sistèm dijestif ki responsab pou dijere manje ke nou manje yo;

Sistèm nève ki responsab pou trete epi fè sikile enfòmasyon nèvez yo;

Elatriye.

Genyen plizyè lòt sistèm toujou. Chak sistèm sa yo an relasyon len ak lòt. Depi youn nan sistèm sa yo mal fonksyone, tout kò a sibi konsekans yo.

Pou nou rete an sante, nou dwe pran swen kò nou. Pran swen kò a pa limite sèlman ak pwòpte kò a, nou dwe pran swen kò nou tou nan fason n'ap manje, nan fè egzèsis fizik ak mantal, nan fason n'ap konpòte ak kò nou elatriye. Pou nou byen pran swen kò nou, gen yon minimòm de konesans nou sipoze genyen sou kò a. Se sa ki fè plis nou konnen sou kò nou, plis nou ka konpòte yon fason pou nou rete an bòn sante. Toujou itilize mwayen nou gen a dispozisyon nou tankou liv, telefòn entelijan, entènèt, elatriye pou nou edike tèt nou nan sa ki wè ak kò nou paske la sante se youn nan pi gwo kado Bondye ban nou. Ou mèt milyonè, si ou pa gen yon bon sante, ou pa fouti byen jwi richès ou yo.

La sante se richès!!!

Si w gen kesyon oubyen sijesyon, pa neglije kite yon kòmantè pou nou.

Read More

Byenvini nan Sante mwen

Kisa ki Sante Mwen an?
Sante mwen se yon blog mwen (Stanley Despeignes, etidyan an medsin a CHC-UEH-L) kreye nan lide pou m pataje konesans mwen avèk lòt konpatriyòt mwen yo nan kesyon sante.

Tan ap evolye, teknoloji a chanje yon pakèt bagay nan vi nou. Kounya, gras a telefòn pòtab nou, nou gen aksè ak entènèt ki pèmèt nou fè yon pakèt aktivite, tankou: aprantisaj, distraksyon, komès, kominike ak lòt moun, elatriye.
Nan kesyon aprantisaj pa entènèt la, mwen wè pa vrèman genyen plizyè sit entènèt ki an kreyòl ayisyen ki gen rapò ak li. Dè fwa, yon moun konn fè rechèch sou yon sijè, li jwenn rezilta ki apwopriye a sijè a, li li rezilta rechèch yo, li pa vrèman konprann sa li sot li a. Si Moun nan pat rive lwen lekòl, li konn pa an mezi pou li konprann yon seri de tèm fransè ke yo itilize nan rezilta yo. A koz de baryè lengwistik sa, sa vin koz yo inyore yon seri de bagay yo ta sipoze konnen.
Donk, se sa ki pouse m kreye yon blog kote map trete sijè ki gen rapò ak sante. M kwè sa ap ede anpil nan konpatryòt mwen yo paske gen twòp bagay ke mwen konsidere kòm esansyèl ke moun yo inyore sou pwòp kò yo.

Si gen moun ki gen kesyon, oubyen ou jis bezwen ankouraje m oubyen ede m nan travay la, ou ka jis fè m konnen sa nan  yon kòmantè.

Mèsi. A la pwochèn!

Read More